Taklambaç - Konya Bangosu

Ülkemizde yaygın olarak Konya'da yetiştirilen bir ırkımızdır, Konya'nın eski ve yerli ırkları arasındadır. Konya’ya Anadolu Selçukluları ile birlikte geldiği söylenmekle birlikte bu konuda elimizde bir belge bulunmamaktadır. Konya’da “Taklambaç” adı ile bilinirler. Halkarasında “Pirinç dıkdık” şeklinde adlandırıldıkları da görülmektedir. Buradaki “dıkdık” kelimesi gaga anlamındadır. Bu güvercinlerin gagaları küçük olduğu için bu ad verilmiştir. Günümüzde sayıları çok azalmıştır. Konya dışında neredeyse hiç görülmezler. Konya’da ise yaygın olmamakla birlikte eski kuşçularda rastlanmaktadır.

Fiziki Özellikleri

Orta boy güvercinlerdir. Başları düzgün ve yuvarlak biçimlidir. Arka tepeli ya da tepesiz olabilirler. Göz büyüklükleri baş ile orantılıdır. Göz çevresi halkaları beyaz etli ve biraz belirgindir. Göz reııkleri kuşun rengine bağlı olarak siyah ve çakır olabilmektedir. Gagaları orta boy, biraz kalın yapılı ve çekkin (geniş) bir görünümdedir. Gaga rengi açık renk (kemik rengi) olmakla birlikte gaga uçlarında siyahlık bulunabilir. Kanatlarını kuyrukları üzerinde taşıyan bu güvercinlerde kuyruk telek sayısı 12—16 arasında değişir. 12'den fazla kuyruk telegine sahip olanlar makbul sayılmazlar. Ayaklarında tırnaklara kadar uzanan paçaları bulunur. Paçalar daha uzun ve geniş olmamalıdır. Nadiren paçasızları çıkar. Paçasız olanlar kırma olarak kabul edilir ve değer verilmez. Tüy örtüleri sık dokuludur.

Taklambaçların kısa gagalı ırklarla ve özellikle de Bango ırkıyla akraba oldukları düşünülmektedir. Ancak taklambaçlar, gögüs güllü olmamaları, paçalı oluşları ve gözlerinin küçük oluşu ile bu ırktan ayrılırlar. Bunun yanı sıra Bangolara göre vücutları daha büyük yapılıdır. Uçuş stili olarak da Bangolarla farklılıklar gösterirler. Taklambaçların uçarken havada takla atma özellikleri vardır. Bu özellik Bangolarda görülmez.

Renk Çeşitleri

Renk tipleri fazla olmamakla birlikte, renk yapılanması açısından zengin bir çeşitliliği vardır. Genel olarak beyaz ve siyah renkte olurlar. Ancak beyaz ve siyahın çeşitli karışımları da bulunmaktadır. Bu renklerin hepsinin yöresel olarak adlandırılışları farklıdır.

Ak Taklambaç

Bütün vücudu tamamen beyaz renktedir. Bazen beli siyah Ak Taklambaçlara da rastlanır. Bunlara “beli kara“ adı verilmektedir. Ak Taklambaçların bazen kuyruklarında siyah ve beyaz telekler karışık olarak bulunabilmektedir. Bu tür kuşlara “ebrulu“ adı verilmektedir.

Kara Taklambaç

Bütün vücudu tamamen siyah renktedir. Bazen bu siyah renk hafif açık ve mat bir tonda olabilir. Bu tür Kara Taklambaçlar değersiz olarak görülür. Bu kuşlara, "boz zidgara" adı verilmektedir. Bazen de kuşun kafasında beyaz “cimke“ adı verilen benekler bulunabilir. Bu tür Kara Taklambaçlar ise, “çakal zidgara” olarak adlandırılırlar.

Karakala

Bu güvercinin baş kısmı siyah olup diğer tarafları beyazdır. Baş kısmındaki siyahlık boyna dogru sarkma yapmamalıdır. Karakafalar “ala” adı ile de anılır. Karakafa kuşlarda eğer beyaz renk normalden daha fazla ise bu kuşlara "kız alası" adı verilir.

Karakuyruk

Vücudu beyaz sadece kuyruğu tamamen kara olan kuşlara Karakuyruk adı verilmektedir. Bazı Karakuyruklarda kuşun sırtında “kalp yamalı“ adı verilen bir siyah leke vardır. Bu tip olanlar “karakuyruk alası” adı ile de anılır. Kara kuyruklarda eğer omuzdan gögüse aşağıya doğru inen siyah bir renk varsa buna “peşkirli” denilir.

Karakafa Karakuyruk

Bu güvercinin baş ve kuyruk bölümleri siyah, diğer taratları beyazdır. Bazen bu kuşlarda, kuşun kuyruğunda enine şekilde beyaz bir hat bulunur. Bu tür Karakafa Karakuyruklara, “fenerli” adı verilir.

Çallı Taklambaç

Bu Taklambaçlarda vücut ve kuyruk siyah renkte, kanat telekleri ise beyaz renkte olur. Bu kuşlarda göz rengi “çakır” tabir edilen tarzda mavi ya da bej hareli bir yapıdadır. Çakırlık her iki gözde de vardır. Bu tür güvercinler “kuyruğu siyah çallı” adı ile de anılırlar.

Kırgın

Siyah ve beyazdan oluşan karışık renkli (alaca dediğimiz tipte) bir kuştur, Belirgin bir renk yapılanması yoktur. Genellikle kafa, kuyruk, kanat ve paça beyazdır. Boyun ve gövde ise siyahtır. Fazla değerli olarak görülmezler.

Uçuş Şekilleri

Taklambaçlar performans ırkları kategerisinde sınıflandırılan güvercinlerdir. Genel olarak orta yükseklikte bir saat kadar uçarlar. Uçum tarzları açısından düz uçucu olarak tanımlanırlar. Uçarken havada tek takla şeklinde takla attıkları olur. Hiç takla atmayanları da vardır. Takla atanları yetiştiriciler arasında tercih edilir. Düzenli uçurulmaları halinde daha yüksek ve uzun uçtukları bilinmektedir, Bu güvercinlerin adı “Taklambaç” olmakla birlikte, Mardin tipi taklacılarda görülen, sefere gelmee ve fişekleme gibi taklalı bir oyun tarzları yoktur. Bu nedenle “taklacılar” kategorisinde değerlendirilmeleri doğru değildir.

Yazan: Yavuz İşçen
Mayıs 2003, Ankara