Kerkük Taklacısı Güvercini

Irak birçok evcil güvercin ırkına ev sahipliği yapmaktadır. Bunlar arasında taklacı ırklar da önemli bir yere sahiptir. Irak taklacı ırkları arasında, havada oynayan ve bizdeki gibi seferli gelen ve fişek yapan taklacılar da bulunmaktadır. Necefı ve Musul taklacısı ile Miro, Risasi, Şarabi, Portakal renk adları ile bilinen Irak taklacıları ve Kerkük taklacısı bu ırklar arasında sayılabilir. Kerkük taklacsı haricine yurdumuzda bulunan Irak kökenli taklacılar genellikle form güvercini (kostüm kuşu) olarak öne çıkmış durumdadır. Bu güvercinlerden Mirc, Risasi gibi güvercinlerin Kerkük taklacılarından geliştirilmiş olabileceklerini düşünüyorum. Kerkük taklacısı gerek Irak’ta gerekse ülkemizde performans kuşu olarak yetiştirilmekte ve uçurulmaktadır. Özetle söylemek gerekirse Irak’ın bizim anladığımız anlamda gerçek taklacı güvercinleri Kerkük taklacılarıdır.

Bu makalenin konusunu Irak kökenli taklacı performans güvercinlerinden Kerkük taklacısı oluşturmaktadır. Kerkük bilindiği gibi Kuzey Irak’ta Türk nüfusun da yoğun olarak yaşadığı bir Irak şehridir. Kerkük taklacısının bu şehirden köken aldığı tahmin edilmektedir, Kerkük taklacısının ülkemizdeki yaygınlığı fazla değildir. Ancak ülkemizde taklacı yetiştirenler arasında performans özellikleri merak edildiğinden yetiştiricileri artmaya başlamıştır. 2013 yılında bu güvercinlerden ben de yetiştirdim ve uçurdum. Bu bakımdan daha yakından gözlemleme imkanım oldu.

Fiziki özellikleri

Kerkük taklacısı orta boy güvercin ırkları arasında değerlendirilir. Bizdeki taklacılara göre biraz daha minyon yapılı oldukları söylenebilir. Bütün vücudu birbiriyle orantılı ve düzgün görünümlüdür. Paçaları kısadır. Bileğe kadar iner ve daha fazla uzamaz. Gaga ve tırnaklar bütün renklerinde açık kemik rengidir. Gaga ince ve zarif görünümlüdür. Gaga uçları genellikle zikirlidir. Gözler açık renktir. Kuyruk 12 telekten oluşur. Künye çapı 9 mm’dir.

Renk Çeşitleri

Farklı renk tipleri bulunmaktadır. Ülkemizde rastlanan renkleri, Hümmü (Küllü), Esvet (Arap), Anbari, Müseecem, ve Kır Küllü’dür.

Hümmü: Ülkemizde "Küllü" de denilmektedir. Karınaltı, paçalar ve kuyruk aynı renk olmak üzere gri tondadır. Kuyruk üzerinde koyu tonda kuyruk bandı görülür. İşaret geni yoğun pul olduğu için kanat kapakları tamamen örtülmüş ve siyah kaplama bir görünüm almıştır. Siyah temel renk genine sahiptir. Renk açma ve renk yayma geni taşımaz.

Esvet: Taklacılarda bizim Arap dedigimiz renge benzer. Ancak daha mat tonlu bir siyahtır. Karın altı ve paçalar bu siyah tonun biraz daha açılmış hali olabilir. Kuyruk sonuna doğru koyu renk kuyruk batları belirgindir. Bazılarında kalemler dikkatli bakıldığında seçilebilir. Bazılarında ise belirsizdir. Siyah temel rengine sahiptir Renk yayma geni taşır.

Anbari: Nuhudi olarak da adlandırılan bu renk, taklacı güvercinlerdeki Yanardöner’e benzer. Ancak Yanardöner’e göre daha açık ve yumuşak tonludur. Siyah temel rengine sahiptir. Renk açma ve renk yayına genini birlikte bulunduran bir güvercindir.

Müseeeem Taklacı güvercinlerdeki bozdumanlı kirliye benzer. Siyah temel rengine sahiptir. Renk açma geni taşır ancak renk yayma geni taşımaz. İşaret geni puldur. Kanat üzerindeki pullar belirgin olarak seçilebilir.

Kır Küllü: Renk yapılanması olarak Hümmü'ye (Küllü) benzer. Siyah temel rengine sahiptir. Renk açma geni taşır. İşaret geni yoğun puldur. İşaret geninin homozigot ya da heterozigot olarak bulunmasına bağlı olarak Kanat kapakları örtülmüş ya da tamamen kaplama bir görünümde olabilir.

Uçum Özellikleri

Güçlü bir kanat yapıları vardır. Sert kanat sesleri ile dikkati çekerler. Yüksek ve uzun uçan kuşlardır. Nokta yükseklikte ortalama olarak 2 saat kadar havada kalırlar. Bu nedenle alıcı kuşlara sık olarak yakalanmaktadırlar. Uçuşları bizim taklacılarımıza göre seri ve hızlıdır. Bizdeki taklacılarla birlikte grup halinde uçurulduklarında başlangıçta hızlarından dolayı gruba uyum sağlayamazlar. Bu nedenle gruptan kopmaksızın ayrılıp uçmayı tercih ederler. Ancak birlikte uçurmayı sürdürürseniz kısa sürede grubun hızına ve uçum tarzına uyum gösterirler.

Kerkük taklacısı, geç oyun açmasıyla bilinir. Bizdeki taklacılar ilk uçumdan itibaren düzgün uçurulduklarında ortalama 1-1,5 ay içinde teke düsürülebilecek hale gelirler. Bu güvercinlerde bu süre 5-6 ay kadar sürer. Yetiştiricilerin bu süre içinde sabırla uçurmayı sürdürmeleri gerekir. Uçurmaya ara verirseniz sonrasında serseme girme olasılıkları çok yüksektir. Serseme giren kuşu uçurmazsanız açılmaz ancak uçurdugunuzda da kaybetme riskiniz çok fazladır. 5-6 ay kadar süren uçurmanın ardından havada oyun açmaya başlarlar. Oyun açtıkları dönemde teke düşürerek düzgün olarak her gün uçurulmaları önemlidir. Aksi taktirde serseme girebilirler.

Kerkük taklacısı kendini daha çok uçuma verme eğilimindedir. Bu nedenle bizdeki taklacılar gibi sık aralıklarla sefere gelmez. Daha seyrek sefer yapar ancak fişeklemesi dik ve serttir. Uzun mesafeli gitmez ancak bol taklalı gider. Yetiştirmesi oyun açtırması biraz zahmetlidir ama seyretmesi gerçekten zevk verir. Yerinden başka yere konmaz inişi genellikle taklalıdır ancak bazen taklasız iniş yaptığı olur.

Yazan: Yavuz İşçen
Eylül 2013, Ankara