Güvercinlerde Coccidiosis (Kanlı İshal) Hastalığı

Hastalık ile İlgili Genel Bilgiler

Cocci bir bağırsak hastalığıdır ve aşağı yukarı her güvercinde (hasta olmasalarda) mevcuttur. Bu hastalığın nedeni virüs veya bakteri değil Coccidia denilen mikroskobik bir bağırsak parazitidir. Paratifo bakterisi gibi hareket edip bağırsakların duvarlarına yerleşir ve burayı zamanla mahveder. Bu durumda aynı Paratifoda olduğu gibi ishal ortaya çıkar. Cocci bir hastalıktan çok güçsüzleştirici zayıflatıcı bir haldir. Fakat, vücuda etkisi nedeniyle kuşun paratifo, PMV-1 ve pamuk gibi hastalıklara kolay hedef olmasını sağlar. Bu nedenle tedavisi lazımdır.

Hastalık belirtileri göstermeyen fakat bu organizmayı taşıyan kuşlara tedavi yapmaya bir nevi gerek yoktur. Kuşlar az miktarda organizma taşıyıp vücutlarının doğal koruma sistemi ile bununla başa çıkabilecek durumdadır. Sorun bu hastalığın 2-3 haftalık yavrularda baş göstermesi. Yavrular coccidiosis organizmasını vücutlarında taşıdıkları için yaşam tarzlarında olan ani değişimler (anne babanın güvercin sütünden süt/yem parçaları karışımı beslemesine geçmesi) yavruları sitrese sokup yeni ortamlarına alışamadan cocci'nin bağırsaklarda hareketlenmesine neden olur. Sonuç olarak bu yavrular çelimsizlikten, halsizlikten veya başka enfeksiyolardan dolayı ölebilirler. Bunun yanında arka arkaya yavru veren dişilerdede üretim sezonunun ortasına doğru bu durum ortaya çıkabilir. Bu nedenle üretime her iki çift yavrudan sonra bir süre ara vermek dişi kuşların sağlığı için iyi bir harekettir.

Bu hastalığın farkına erken varılıp hemen tedaviye geçilirse kuşların kurtulma olasılığı  bağırsak duvarının kendini çabuk tamir etme kabiliyeti dolayısıyla yüksektir. Erken teşhis ne kadar önemliyse o kadarda zor olabilir. Zayıflama ve ishal bu hastalığın olduğu kadar bir çok başka hastalıklarında (paratifo, pamuk, e-koli  ve çeşitli iç parazitler gibi) belirtileri olması kesin teşhisin dışkı veya ölü kuşların kursaklarındaki maddelerin mikroskop altında gözlenimiyle mümkündür.  Bu gözlem sırasında akılda bulundurulması gereken şey en sağlıklı güvercinin dışkısında bile bir kaç cocci organizmasına rastlanılabileceği ve bunun kuşun hasta olduğuna işaret olmadığıdır.

Bu hastalığa karşı benim ilaç tercihim Aureomycin-Sulmet (içme suyuyla karıştırılan toz halinde). Aslında genel kapsamlı bir antibiyotiktir. Benim tercih etmemin nedeni iki ilacın birlikte olması. Sulmet Coccidiosis'e karşı kuvvetli bir ilaçken yanında cocci ile benzer belirtileri taşıyan paratifo'ya karşı kullanılan Aureomycin antibiyotiğinin olması bir nevi yanliş teşhis olasılığını elemine ediyor. Bu ilacı veya herhangi bir Sulmet taşıyan ilacı kullanırken kuşlarınıza verdiğiniz kursak taşlarını, gritleri, ahtapot kemiklerini  ve kalsiyum taşıyan ne varsa ortadan kaldırmanız çok önemli.

Bu hastalığa karşı kullanabileceğiniz ilaçlardan bazıları şunlar; Sulfametazine Plus (5 gün suyla verilerek) bunu takip olarak Methazin-Plus'ıda 5 gün süresiyle yine içme suyuyla karışık olarak verebilirsiniz. Amprol (Corid), Albon, Baycox (postacıların tercihi), Cocci-Geelmix, Dacozine 4-1 (Pamuk, e-koli ve paratifo'ya karşıda etkili), Salmocoxy, Sufamethazine (Meşhur Sulfa ilaçlarından birisi), Sulfamethoxazole-Trimethoprim, Trimethoprim/Sulfa, Vetisulit (bu hastalık için olmasada kullananlar var), European 4/1 (Avrupalı dörtte bir) bu ilacı kullandığınız öteki ilaçlardan sonuç alamazsanız son umut olarak kullanın. Bu ilaçların dışında Kokzivet diye bir ilaç/yem karışımını bulabilirseniz, kullanabilirsiniz. Bulabilirseniz diyorum, çünkü yenice bir ilaç ve her yerde satılmıyor. İlaçların dışında balansı iyi olan bir yem karışımı ile A, K3 ve B kompleks vitaminlerinin karışımlarının güvercinlerinize devamlı verilmesi kuşların güçlerini ve hastalıklara karşı dayanıklılıklarını arttırır.

Bu hastalığın bireylerde aktif hale gelmesinin dışında salgın olarakda baş gösterme olasılığı var. Bunu engellemek için bilmeniz gereken şey, cocci organizmasının kuşlarınızı hastalandırması için ergen olması gerektiği ve ergenleşmesinide kuşların vücudunun dışında gerçekleştirmesi. Tahmin edin nerede? Salmanızda yerde bulunan dışkıların içinde. Günlük olarak bu dışkıları temizlemek sadece bu hastalığı değil güvercin hastalıklarının 90%'ının bu yolla bulaşımını önlemekte bire bir. Daha iyi bir yöntemde, her zaman bahsettiğim gibi, salmanızın tabanının tel veya parmaklıklı tabakadan olması. Eğer bu olanak yoksa tabanın her zaman temiz olması ve, ideal salma koşullarından bir numaralı olanı, her zaman kuru olması. Nemli ortamlar bakteri ve virüsler için ideal üreme koşulları yaratır. Bunun dışında nede olsa güvercin besliyoruz ördek değil (ördekler bile yuvalarını kuru tutar) Cocci'nin rahatça üreyebileceği başka bir ortamda toprak zemindir.

Gereksiz stres güvercinlere her zaman kötü etki eder. Çoğu hastalığada neden olur. Bunu ortadan kaldırmak için kuşlarınıza disiplinli uçuş yaptırmanızı tavsiye ederim. Her zaman aç uçurup uçuştan sonra besleyip, sularınında yemden sonra verilmesi bu ortam için bir başlangıçtır.

Yazan: Uğur Kurt Gürsu